گروه ادبيات و زبان فارسي

«آرایهٔ «حسنِ تعلیل» و توجیهِ معایبِ محبوب» (در «نزهة‌المجالس»)در سنّت‌های دامنه‌دارِ شعرِ فارسی (البته با تفاوت‌های در ادوارِ گوناگون) محبوبِ آرمانی ازمنظرِ سیرت و صورت ویژگی‌های مشخصی دارد. ازجمله در ظاهر، بلندبالا، سپیداندام، درازگیسو، سیه‌چشم، کوچک‌دهان و باریک‌میان است. استثناء البته وجود دارد؛ چنان‌که در شعرِ برخی از شاعران چهرهٔ معشوق «سبز» توصیف شده و در شعرِ حافظ نیز به «گندمین»‌بودنِ «عارضِ» محبوب اشاره‌شده‌است.گاه شاعران کاستیِ اندامِ محبوبی را که نقصی داشته یا از زیباشناسیِ آرمانی کم‌بهره بوده، با حسنِ تعلیل یا دلیل‌تراشیِ هنری به‌زیبایی توجیه‌‌کرده‌اند.نزهة‌المجالس سفینه‌ای است موضوعی و مشتمل بر بیش‌از چهارهزار رباعی از ۳۰۰ شاعرِ گوناگونِ سده‌های چهارم تا هفتم. این اثر در هفده باب و هر بابِ آن نیز در چندین «نمط» تدوین شده‌است. بابِ یازدهم، که مفصّل‌ترین بخشِ کتاب نیز است، به «اوصاف و افعال» و انواعِ تشبیهات و حالات و صفاتِ معشوق اختصاص یافته‌است. عنوانِ نمطِ بیست‌و‌هفتمِ این جُنگ، «در عیب‌ها که از ایشان گیرند»، است. در این بخش، به کاستی‌هایی هم‌چون «زلفِ بریده»، «کوتاهیِ زلف»، «دهانِ فراخ»، «احولی»، «کوری»، «کژ‌دندانی»، «زردیِ دندان»، «سرخ‌مویی»، «کژیِ گردن»، «بالای دراز»، «کوتاهیِ بالا»، لاغری»*، «سبزارنگی» و «ازرق‌چشمی» اشاره‌شده‌است. شاید زیباترینِ این حسنِ تعلیل‌ها همان رباعیِ مشهورِ عنصری باشد دربارهٔ زلفِ بریدهٔ ایاز و پشیمانیِ محمودِ غزنوی از دادنِ چنان فرمانی. آن‌جاکه شاعر گوید: «که آراستنِ سرو ز پیراستن است!».نمونه‌هایی از حُسنِ تعلیل‌های نزهة‌المجالس:_ «دهانِ فراخ»:تا گشت عتاب و جنگ با ماش فراخشد تنگِ شکر زان لبِ دُرپاش فراخگفتند: فراخ است دهانِ خوشِ ا, ...ادامه مطلب

, ...ادامه مطلب

«آرایهٔ «حسنِ تعلیل» و توجیهِ معایبِ محبوب» (در «نزهة‌المجالس»)در سنّت‌های دامنه‌دارِ شعرِ فارسی (البته با تفاوت‌های در ادوارِ گوناگون) محبوبِ آرمانی ازمنظرِ سیرت و صورت ویژگی‌های مشخصی دارد. ازجمله در ظاهر، بلندبالا، سپیداندام، درازگیسو، سیه‌چشم، کوچک‌دهان و باریک‌میان است. استثناء البته وجود دارد؛ چنان‌که در شعرِ برخی از شاعران چهرهٔ معشوق «سبز» توصیف شده و در شعرِ حافظ نیز به «گندمین»‌بودنِ «عارضِ» محبوب اشاره‌شده‌است. گاه شاعران کاستیِ اندامِ محبوبی را که نقصی داشته یا از زیباشناسیِ آرمانی کم‌بهره بوده، با حسنِ تعلیل یا دلیل‌تراشیِ هنری به‌زیبایی توجیه‌‌کرده‌اند.نزهة‌المجالس سفینه‌ای است موضوعی و مشتمل بر بیش‌از چهارهزار رباعی از ۳۰۰ شاعرِ گوناگونِ سده‌های چهارم تا هفتم. این اثر در هفده باب و هر بابِ آن نیز در چندین «نمط» تدوین شده‌است. بابِ یازدهم، که مفصّل‌ترین بخشِ کتاب نیز است، به «اوصاف و افعال» و انواعِ تشبیهات و حالات و صفاتِ معشوق اختصاص یافته‌است. عنوانِ نمطِ بیست‌و‌هفتمِ این جُنگ، «در عیب‌ها که از ایشان گیرند»، است. در این بخش، به کاستی‌هایی هم‌چون «زلفِ بریده»، «کوتاهیِ زلف»، «دهانِ فراخ»، «احولی»، «کوری»، «کژ‌دندانی»، «زردیِ دندان»، «سرخ‌مویی»، «کژیِ گردن»، «بالای دراز»، «کوتاهیِ بالا»، لاغری»*، «سبزارنگی» و  «ازرق‌چشمی» اشاره‌شده‌است. شاید زیباترینِ این حسنِ تعلیل‌ها همان رباعیِ مشهورِ عنصری باشد دربارهٔ زلفِ بریدهٔ ایاز و پشیمانیِ محمودِ غزنوی از دادنِ چنان فرمانی. آن‌جاکه شاعر گوید: «که آراستنِ سرو ز پیراستن است!».نمونه‌هایی از حُسنِ تعلیل‌های نزهة‌المجالس:_ «دهانِ فراخ»:تا گشت عتاب و جنگ با ماش فراخشد تنگِ شکر زان لبِ دُرپاش فراخگفتند: فراخ است د, ...ادامه مطلب

نوروز از دیدگاه اسلامنویسندگان: محمد محمدی اشتهاردىبهار, فرصتى است, براى تإمل در راز آفرینش و اندیشیدن در شإن و جایگاه بهار از نظرگاه دین. در کشور ما نوروز را جشن مى گیرند, و حضور سبز بهار را به همدیگر تبریک مى گویند, آیا چنین روزى از نظر اسلام, عید است؟ و رفتار مسلمانان در این روز, چگونه باید باشد؟در این فرصت برآنیم تا به بازبینى این موضوع بپردازیم, و زوایاى آن را از نگاه اسلام و امامان معصوم(ع) مورد بحث قرار دهیم.نوروز, پیش از اسلامپیش از اسلام, نخستین روز بهار را عید و جشن ملى به شمار مىآوردند و از آن به ((عید باستانى)) یاد مى کردند.به عقیده بعضى نخستین کسى که از ((نوروز)) تجلیل کرد, و آن روز را عید ملى شمرد, جمشید بود.(1) جمشید بر سراسر جهان تسلط یافت, و سرزمین ایران را آباد کرد, و اسباب کارها و امور, در نوروز براى او تکمیل و موزون گردید, از این رو این روز, آغاز سال عجم گردید.(2)جمشید پسر تهمورث, از شاهان افسانه اى پیش از تاریخ ایران (قبل از مادها) است. روزى که او بر تخت سلطنت نشست, اولین روز بهار بود; آن را ((نوروز)) خواند و جشن گرفت. جمشید مدتى طولانى سلطنت کرد, تا آن که مغر, ...ادامه مطلب

✳️ ۱۸ ضرب المثلی که معادل های قرآنی دارند۱- , ...ادامه مطلب

‍    عنوان : شاهنامه و دغدغه‌های ملی ایرانیان  علی رضاقلی در نشستی از روحیه حماسی که در شاهنامه فردوسی نهفته است سخن گفت وحید حسینی ایرانی| علی رضاقلی، پژوهشگر جامعه‌شناسی و علوم‌سیاسی و نویسنده کتاب‌, ...ادامه مطلب

‍ «ماریو بارگاس یوسا» برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۰ و از مشهورترین نویسندگان آمریکای لاتین، در سخنرانی اخیر خود (در دانشگاه «د لا سالی» فیلیپین) هفت دلیل زیر را برای کتاب‌خوانی ارائه کرد: ۱. کتاب‌های خوب، بل, ...ادامه مطلب

فانوس اشک هایتان را روشن کنید ، ماه غریبی شهید نینواست .   خیمه ماه محرم زده شد بر دل ما / باز نام تو شده زینت هر محفل ماجز غم عشق تو ما را نبود سودایی / عشق سوزان تو آغشته به آب و گل ما . . ., ...ادامه مطلب

فرا رسیدن سال روز ولادت با سعادت پیامبر بزرگ خدا، زائر آسمانها، روح قدسی و رفیع، حضرت مسیح بن مریم علیه السلام بر موحدان پاک اندیش و روشن بین، مبارک باد. ,میلاد,میلاد اکرم,میلاد و امام صادق,میلاد اکرم (ص),میلاد تبریک,میلاد مبارک,میلاد شعر,میلاد وامام جعفرصادق,میلاد اس ام اس,میلاد حاج محمود کریمی ...ادامه مطلب

فجرآزادی! خوش آمدی که آمدنت، شرنگ مرگ به کام شاهان ریخت،سلطه را به قبرستان سلطنت‏ سپرد، کنگره‏ های قصر استکبار را فروریخت. دهه فجرمبارک,سلام برتو ای رازی,سلام برتو ای عشق,سلام برتو ای بانوی پاکدامن,سلام بر تو ای دوست,سلام بر تو ای,سلام بر تو ای غرابت تنهایی,سلام بر تو ای جنون,سلام بر تو ای حسین,سلام بر تو ای بهار,سلام بر تو ای معلم ...ادامه مطلب

عمریست رهین منت زهرائیم / مشهور شده به عزت زهرائیم مُردیم اگر به قبر ما بنویسید / ماپیر غلام حضرت زهراییم. . . فرار رسيدن ايام شهادت حضرت زهرا مرضيه (س)، بانوي دو عالم،دخت نبي بزرگوار اسلام و همسري با وفاي امير المومنان علي (ع)را برتمام مسلمين جهان بخصوص بر شيعيان وعاشقان اهل بيت عصمت وطهارت تسليت عرض ميکنيم.,فرا رسیدن عید سعید فطر,فرا رسیدن عید فطر,فرا رسیدن عید سعید فطر مبارک,فرا رسیدن سال نو میلادی,فرا رسیدن فصل تابستان,فرا رسیدن ماه محرم,فرا رسیدن ماه مبارک رمضان,فرا رسیدن بهار,فرا رسیدن سال نو,فرا رسیدن ماه رجب ...ادامه مطلب

•ماه مهر، فصل رويش و شكوفايي دانایی ، بر تمامي معلّمان و دانش آموزان ايران زمين  تهنيت باد. شور سرمستي دانايي و توانايي گواراي وجودتان ! ,آغاز ماه مهر,شروع ماه مهر,تبریک آغاز ماه مهر,شعر آغاز ماه مهر,پیامک آغاز ماه مهر,پیام تبریک آغاز ماه مهر,دانلود آهنگ آغاز ماه مهر,اس ام اس آغاز ماه مهر,شروع ماه مهر و مدرسه,سرود آغاز ماه مهر ...ادامه مطلب