گروه ادبيات و زبان فارسي

«آرایهٔ «حسنِ تعلیل» و توجیهِ معایبِ محبوب» (در «نزهة‌المجالس»)در سنّت‌های دامنه‌دارِ شعرِ فارسی (البته با تفاوت‌های در ادوارِ گوناگون) محبوبِ آرمانی ازمنظرِ سیرت و صورت ویژگی‌های مشخصی دارد. ازجمله در ظاهر، بلندبالا، سپیداندام، درازگیسو، سیه‌چشم، کوچک‌دهان و باریک‌میان است. استثناء البته وجود دارد؛ چنان‌که در شعرِ برخی از شاعران چهرهٔ معشوق «سبز» توصیف شده و در شعرِ حافظ نیز به «گندمین»‌بودنِ «عارضِ» محبوب اشاره‌شده‌است.گاه شاعران کاستیِ اندامِ محبوبی را که نقصی داشته یا از زیباشناسیِ آرمانی کم‌بهره بوده، با حسنِ تعلیل یا دلیل‌تراشیِ هنری به‌زیبایی توجیه‌‌کرده‌اند.نزهة‌المجالس سفینه‌ای است موضوعی و مشتمل بر بیش‌از چهارهزار رباعی از ۳۰۰ شاعرِ گوناگونِ سده‌های چهارم تا هفتم. این اثر در هفده باب و هر بابِ آن نیز در چندین «نمط» تدوین شده‌است. بابِ یازدهم، که مفصّل‌ترین بخشِ کتاب نیز است، به «اوصاف و افعال» و انواعِ تشبیهات و حالات و صفاتِ معشوق اختصاص یافته‌است. عنوانِ نمطِ بیست‌و‌هفتمِ این جُنگ، «در عیب‌ها که از ایشان گیرند»، است. در این بخش، به کاستی‌هایی هم‌چون «زلفِ بریده»، «کوتاهیِ زلف»، «دهانِ فراخ»، «احولی»، «کوری»، «کژ‌دندانی»، «زردیِ دندان»، «سرخ‌مویی»، «کژیِ گردن»، «بالای دراز»، «کوتاهیِ بالا»، لاغری»*، «سبزارنگی» و «ازرق‌چشمی» اشاره‌شده‌است. شاید زیباترینِ این حسنِ تعلیل‌ها همان رباعیِ مشهورِ عنصری باشد دربارهٔ زلفِ بریدهٔ ایاز و پشیمانیِ محمودِ غزنوی از دادنِ چنان فرمانی. آن‌جاکه شاعر گوید: «که آراستنِ سرو ز پیراستن است!».نمونه‌هایی از حُسنِ تعلیل‌های نزهة‌المجالس:_ «دهانِ فراخ»:تا گشت عتاب و جنگ با ماش فراخشد تنگِ شکر زان لبِ دُرپاش فراخگفتند: فراخ است دهانِ خوشِ ا, ...ادامه مطلب

, ...ادامه مطلب

«آرایهٔ «حسنِ تعلیل» و توجیهِ معایبِ محبوب» (در «نزهة‌المجالس»)در سنّت‌های دامنه‌دارِ شعرِ فارسی (البته با تفاوت‌های در ادوارِ گوناگون) محبوبِ آرمانی ازمنظرِ سیرت و صورت ویژگی‌های مشخصی دارد. ازجمله در ظاهر، بلندبالا، سپیداندام، درازگیسو، سیه‌چشم، کوچک‌دهان و باریک‌میان است. استثناء البته وجود دارد؛ چنان‌که در شعرِ برخی از شاعران چهرهٔ معشوق «سبز» توصیف شده و در شعرِ حافظ نیز به «گندمین»‌بودنِ «عارضِ» محبوب اشاره‌شده‌است. گاه شاعران کاستیِ اندامِ محبوبی را که نقصی داشته یا از زیباشناسیِ آرمانی کم‌بهره بوده، با حسنِ تعلیل یا دلیل‌تراشیِ هنری به‌زیبایی توجیه‌‌کرده‌اند.نزهة‌المجالس سفینه‌ای است موضوعی و مشتمل بر بیش‌از چهارهزار رباعی از ۳۰۰ شاعرِ گوناگونِ سده‌های چهارم تا هفتم. این اثر در هفده باب و هر بابِ آن نیز در چندین «نمط» تدوین شده‌است. بابِ یازدهم، که مفصّل‌ترین بخشِ کتاب نیز است، به «اوصاف و افعال» و انواعِ تشبیهات و حالات و صفاتِ معشوق اختصاص یافته‌است. عنوانِ نمطِ بیست‌و‌هفتمِ این جُنگ، «در عیب‌ها که از ایشان گیرند»، است. در این بخش، به کاستی‌هایی هم‌چون «زلفِ بریده»، «کوتاهیِ زلف»، «دهانِ فراخ»، «احولی»، «کوری»، «کژ‌دندانی»، «زردیِ دندان»، «سرخ‌مویی»، «کژیِ گردن»، «بالای دراز»، «کوتاهیِ بالا»، لاغری»*، «سبزارنگی» و  «ازرق‌چشمی» اشاره‌شده‌است. شاید زیباترینِ این حسنِ تعلیل‌ها همان رباعیِ مشهورِ عنصری باشد دربارهٔ زلفِ بریدهٔ ایاز و پشیمانیِ محمودِ غزنوی از دادنِ چنان فرمانی. آن‌جاکه شاعر گوید: «که آراستنِ سرو ز پیراستن است!».نمونه‌هایی از حُسنِ تعلیل‌های نزهة‌المجالس:_ «دهانِ فراخ»:تا گشت عتاب و جنگ با ماش فراخشد تنگِ شکر زان لبِ دُرپاش فراخگفتند: فراخ است د, ...ادامه مطلب

نوروز از دیدگاه اسلامنویسندگان: محمد محمدی اشتهاردىبهار, فرصتى است, براى تإمل در راز آفرینش و اندیشیدن در شإن و جایگاه بهار از نظرگاه دین. در کشور ما نوروز را جشن مى گیرند, و حضور سبز بهار را به همدیگر تبریک مى گویند, آیا چنین روزى از نظر اسلام, عید است؟ و رفتار مسلمانان در این روز, چگونه باید باشد؟در این فرصت برآنیم تا به بازبینى این موضوع بپردازیم, و زوایاى آن را از نگاه اسلام و امامان معصوم(ع) مورد بحث قرار دهیم.نوروز, پیش از اسلامپیش از اسلام, نخستین روز بهار را عید و جشن ملى به شمار مىآوردند و از آن به ((عید باستانى)) یاد مى کردند.به عقیده بعضى نخستین کسى که از ((نوروز)) تجلیل کرد, و آن روز را عید ملى شمرد, جمشید بود.(1) جمشید بر سراسر جهان تسلط یافت, و سرزمین ایران را آباد کرد, و اسباب کارها و امور, در نوروز براى او تکمیل و موزون گردید, از این رو این روز, آغاز سال عجم گردید.(2)جمشید پسر تهمورث, از شاهان افسانه اى پیش از تاریخ ایران (قبل از مادها) است. روزى که او بر تخت سلطنت نشست, اولین روز بهار بود; آن را ((نوروز)) خواند و جشن گرفت. جمشید مدتى طولانى سلطنت کرد, تا آن که مغر, ...ادامه مطلب

✳️ ۱۸ ضرب المثلی که معادل های قرآنی دارند۱- , ...ادامه مطلب

‍    عنوان : شاهنامه و دغدغه‌های ملی ایرانیان  علی رضاقلی در نشستی از روحیه حماسی که در شاهنامه فردوسی نهفته است سخن گفت وحید حسینی ایرانی| علی رضاقلی، پژوهشگر جامعه‌شناسی و علوم‌سیاسی و نویسنده کتاب‌, ...ادامه مطلب

‍ «ماریو بارگاس یوسا» برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۰ و از مشهورترین نویسندگان آمریکای لاتین، در سخنرانی اخیر خود (در دانشگاه «د لا سالی» فیلیپین) هفت دلیل زیر را برای کتاب‌خوانی ارائه کرد: ۱. کتاب‌های خوب، بل, ...ادامه مطلب

به مناسبت ۸ دی زادروز فروغ/نگاهی به زندگی و آثار فروغ فرخ‌زاد۸ دی ماه زادروز فروغ فرخ‌زاد است فروغ زنی اجتماعی است، زنی که می‌بیند و متأثر می‌شود و تاثرش را در اشعارش منعکس می‌کند. او که عادت ستیزی وج, ...ادامه مطلب

 عبدالعظیم قریب، فرزند میرزا علی سررشته‌دار در مرداد ۱۲۵۸ خورشیدی (رمضان ۱۲۹۶) در قریهٔ گرکان تفرش، از توابع آشتیان متولد شد. مقدمات زبان فارسی و عربی را در زادگاه خود آموخت. در نوجوانی در سال ۱۳۱۱ ه., ...ادامه مطلب

اعیاد خجسته شعبانیه به ویژه ولادت باسعادت قطب دایره عالم امکان حضرت حجه بن الحسن امام زمام (عج)بر همه ی شیعیان مبارک باد.,تبریک,اعیاد,شعبانیه ...ادامه مطلب

فانوس اشک هایتان را روشن کنید ، ماه غریبی شهید نینواست .   خیمه ماه محرم زده شد بر دل ما / باز نام تو شده زینت هر محفل ماجز غم عشق تو ما را نبود سودایی / عشق سوزان تو آغشته به آب و گل ما . . ., ...ادامه مطلب

  سالروز ازدواج حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) بر شیعیان جهان مبارک باد. -------------------------------------------------------------بسم الله الرحمن الرحیم إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿قرآن کریم - سوره مبارکه احزاب - آیه 56﴾ پیوند آسمانی آسمان می خندد این اتفاق زیبا را و زمین کل می کشد این پیوند آسمانی را.   چه طرب انگیز است آفتاب امروز مکه! چه روح فزاست هلهله ممتد نخلستان های عرب!   چشم های ملایک، با لهجه ای بارانی شادباش می گوید این وصلت خوش آیند را.   امشب، شب ازدواج ملکه,تبریک سالروز ازدواج,تبریک سالروز ازدواج دوست,تبریک سالروز ازدواج به دوست,تبریک سالروز ازدواج به دیگران,تبريك سالروز ازدواج به همسر,تبریک سالروز ازدواج به همسر,تبريک سالروز ازدواج,تبریک سالروز ازدواج دوستان,تبریک سالروز ازدواج برای دوست,تبریک سالروز ازدواج رسمی ...ادامه مطلب

فرا رسیدن سال روز ولادت با سعادت پیامبر بزرگ خدا، زائر آسمانها، روح قدسی و رفیع، حضرت مسیح بن مریم علیه السلام بر موحدان پاک اندیش و روشن بین، مبارک باد. ,میلاد,میلاد اکرم,میلاد و امام صادق,میلاد اکرم (ص),میلاد تبریک,میلاد مبارک,میلاد شعر,میلاد وامام جعفرصادق,میلاد اس ام اس,میلاد حاج محمود کریمی ...ادامه مطلب

ز یمن مقدم رسول خاتم معطر آمده محیط عالم مولد صادق آل محمد مقارن گشت با میلاد احمد میلاد نبی اعظم(ص) و امام صادق(ع) مبارک باد ,میلاد نبی اکرم,میلاد نبی اکرم (ص),میلاد نبی اکرم مبارک,ميلاد نبي اكرم,میلاد اکرم,میلاد اکرم (ص),میلاد اکرم مبارک,میلاد اکرم مبارک باد,میلاد اکرم اس ام اس,میلاد اکرم شعر ...ادامه مطلب

فجرآزادی! خوش آمدی که آمدنت، شرنگ مرگ به کام شاهان ریخت،سلطه را به قبرستان سلطنت‏ سپرد، کنگره‏ های قصر استکبار را فروریخت. دهه فجرمبارک,سلام برتو ای رازی,سلام برتو ای عشق,سلام برتو ای بانوی پاکدامن,سلام بر تو ای دوست,سلام بر تو ای,سلام بر تو ای غرابت تنهایی,سلام بر تو ای جنون,سلام بر تو ای حسین,سلام بر تو ای بهار,سلام بر تو ای معلم ...ادامه مطلب